Özgür Işık

Techno-nationalism: Tekno-milliyetçilik

Posted on Kasım 27, 2019 by iris

Terimin ortaya çıkışı farklı araştırmacıların 80’lerde ortaya koyduğu çalışmalara dayanır. Bu çalışmalardan birinde, Reich(1987), tekno-milliyetçiliği “A.B.D’nin teknolojik atılımlarını yabancı aktörlerden korumak amacıyla izlediği politikaları tarif ederken”(aktaran, Kennedy, 2013) kullanır. Bir diğer çalışmada ise, Charland (1986, s. 197), “teknolojinin, iletişimi artırma yoluyla ulus yaratma kapasitesi” olarak nitelendirdiği terimi, Kanada’da ulusal televizyon yayınlarının başlaması ve ülkenin doğu ve batısını birleştiren demiryolu ağının inşası ışığında ele alır. Bu iki öncü çalışma göz önüne alınarak, literatürde kavram üzerine yapılan araştırmalar kabaca iki gruba ayrılabilir. Daha çok global analiz ve karşılaştırmalı yöntemleri kullanan ilk gruptaki çalışmalar, tekno-milliyetçiliği ulus devletler arasındaki rekabete odaklanarak inceler. Bu araştırmalar, bilhassa Asya ve Pasifik ülkeleri arasındaki inovasyona dayalı yarışmacı politikalar üzerinde durur (Kennedy, 2013; Hughes, 2011). Buna ek olarak, küreselleşmeyle birlikte ulus devletlerin dışa açılım ve içe kapanma arasında yaşadığı gerilimin, tekno-milliyetçilik karşısına tekno-globalizmi çıkarttığı tespit edilir (Nakayama, 2012). Bu gerilimden de melez tekno-milliyetçi modellerin doğduğu belirtilir (Kennedy, 2013; Yamada 2000). Kavrama dair ikinci yaklaşım ise, tekno-milliyetçiliğin söylemsel, sembolik ve gündelik hayata dair olan boyutlarını vurgular. Kamusal aktörler, teknolojiye anlam verme pratikleri ve objelerle gündelik etkileşimleriyle tekno-milliyetçiliğin ifa edicisidir. Merriman ve Jones’un (2017), Galler’deki köprü ve otoyol örneklerindeki gibi, teknoloji, onunla olan etkileşimlerinde aktörlere milli kimliklerine anlam verecekleri alanlar yaratır (yabancı sermaye ya da iş birliğine açık bir karma model olarak “neo-tekno-milliyetçilik” için bkz: Yamada, 2000). Bu süreçlerde ulusların birer sembolü olarak algılanmaya başlanan teknolojik unsurlar, “doğal ve kaçınılmaz” hale bürünebilir (Amir, 2007). Teknolojik süreçlere dair farklı karar verme ihtimallerinin bastırıldığı ve eleştirel tavrın engellendiği ölçüde tekno-milliyetçilik, bir araya getirici olmanın tersine toplumsal olarak ayrıştırıcı özellik kazanır (Amir, 2007). Örneklerden de görüldüğü gibi, tekno-milliyetçilik, üzerinde uzlaşılmış tek bir tanıma sahip olmamakla beraber, onu farklı yöntemler ve bağlamlarda ele alan çalışmalar terime dair bakış açımızın gelişmesini sağlamaktadır.

Yazar: Özgür Işık
Editör: Selen Eren

Anahtar kelimeler: Bilim, teknoloji ve politika; Milliyetçilik; Ulus devlet; Küreselleşme; İnovasyon; İktidar ve teknoloji

Kaynakça

Amir, S. (2007). Nationalist Rhetoric and Technological Development: The Indonesian Aircraft Industry in the New Order Regime. Technology in Society 29(3), 283-293. doi: 10.1016/j.techsoc.2007.04.010.

Reich, R. (1987). The Rise of Techno-nationalism. The Atlantic Monthly 259(5), 63-69.

Kennedy, A. B. (2013). China’s Search for Renewable Energy: Pragmatic Techno-nationalism. Asian Survey 53(5), 909-930. doi: 10.1525/as.2013.53.5.909

Charland, M. (1986). Technological Nationalism. CTheory 10(1-2): 196 – 220. Erişim Adresi: http://journals.uvic.ca/index.php/ctheory/article/viewFile/14083/4854. 

Hughes, C. W. (2011). The Slow Death of Japanese Techno-nationalism? Emerging Comparative Lessons for China’s Defense Production. The Journal of Strategic Studies 34(3): 451-479. doi: 10.1080/01402390.2011.574987

Nakayama, S. (2012). Techno-nationalism versus Techno-globalism. East Asian Science, Technology and Society: An International Journal 6(1), 9-15.

Yamada, A. (2000). Neo-techno-nationalism: How and Why it Grows. Columbia International Affairs Online.

Merriman, P. ve Jones R. (2017). Nations, Materialities and Affects. Progress in Human Geography 41(5), 600-617. doi: 10.1177/0309132516649453.

Okumuş olduğunuz içeriği akademik çalışmalarınız için yararlı bulacağınızı umuyoruz. Bu içerikten araştırmalarınızda faydalanmanız durumunda APA formatında hazırlanmış aşağıdaki alıntılama örneğini kullanabilirsiniz. Lütfen alıntı yaparken erişim adresinin açık bir şekilde belirtildiğinden emin olunuz. Araştırmalarınızda başarılar dileriz.

Işık, Ö. (t.y.). Techno-nationalism: Tekno-milliyetçilik. S. Eren (Ed.) iris: Kitle Kaynaklı Türkçe STS Ansiklopedisi (Kış 2019 Yayını) içinde. Erişim adresi (Erişim tarihi): https://irisansiklopedi.net/2019/11/27/techno-nationalism-tekno-milliyetcilik/.

Technological affordance: Teknolojik imkan

Posted on Kasım 27, 2019 by iris

Ian Hutchby bu terimi 2001 yılında, teknoloji ve bilim sosyolojisi literatüründe uzun süredir devam eden ve iki grup arasına sıkışmış olan bir tartışma bağlamında, tarafları, kendi deyimiyle, üçüncü bir yolda uzlaştırmak için ileri sürmüştür. Taraflardan ilki olan realist yaklaşıma göre, her teknolojik nesnenin kendine içkin özellikleri vardır ve bu özellikler toplumun o nesneyle girdiği her türlü ilişkiyi belirler, koşullandırır (ör: teknolojik determinizm; bkz. Toffler, 1981; Poster 1995). Tartışmanın diğer tarafı, sosyal inşacılık yaklaşımına göre ise (bkz. social constructivism), nesneler toplumsal müzakerelerin, yani söylemsel pratiklerin birer ürünüdür (Bijker ve Law 1992). Hutchby, bu terimi, özellikle ikinci grubun önemli isimlerinden Grint ve Woolgar’ın 1997 yılında kaleme aldığı “bir metin olarak teknoloji” fikrine karşı ortaya atmıştır. Sosyal inşacı yaklaşımla teknoloji ve toplum ilişkisini ele alan bu iki yazara göre, her teknolojik nesne, onu üretenler tarafından “yazılmış”, onu kullananlar tarafından da “okunan/yorumlanan” bir metin gibidir. Dolayısıyla bu yazarlara göre teknolojiler, kendilerine içkin özelliklere sahip değildir; aksine, adeta bir tabula rasa gibi, üreticileri ve onu kullananlar arasındaki uzlaşmanın şekil verdiği bir hamur gibi görülürler. Buna karşılık Hutchby, psikolog Gibson’ın 1979 tarihli eserinden ödünç aldığı bu terimle (affordance), teknolojik nesnelerin, üreticiler tarafından kendileriyle neler “yazılabileceğini” ve kullanıcılar tarafından da nasıl “okunabileceklerini” sınırlandırdığını savunur. Dolayısıyla Hutchby’e göre, teknolojik nesneler toplumsal ilişkiler tarafından şekillendirilirken (teknolojik determinizmin aksine), toplumsal ilişkilerin teknolojileri nasıl şekillendireceği aslında teknolojilerin potansiyel maddi özellikleri, yani teknolojik imkan(lar)ı tarafından sınırlandırılmıştır.

Yazan: Selen Eren
Editör: Özgür Işık

Anahtar Kelimeler: Teknolojik determinizm; Sosyal inşacılık; Performativity; Materiality; Hybrid entity.

Kaynakça

Bijker, W. E. ve Law, J. (1992). General Introduction. W. B. Bijker ve J. Law (Ed.). Shaping Technology/Building Society içinde (s. 1-14). Cambridge, Mass.: MIT Press.

Grint, K. ve Woolgar, S. (1997). The Machine At Work. Cambridge: Polity.

Gibson, J. J. (1979). The Ecological Approach to Perception. London: Houghton Mifflin.

Hutchby, Ian. Technologies, texts and affordances. Sociology 35(2), 441-456. doi: https://doi.org/10.1017/S0038038501000219

Poster, M. (1995). The Second Media Age. Cambridge: Polity.

Toffler, A. (1981). The Third Wave. London: Collins.

Eren, S. (t.y.). Technological affordance: Teknolojik imkan. Ö. Işık (Ed.) iris: Kitle Kaynaklı Türkçe STS Ansiklopedisi (Sonbahar 2019 Yayını) içinde. Erişim adresi (Erişim tarihi): https://irisansiklopedi.net/2019/11/27/technological-affordance-teknolojik-imkan/.